Starliçe Çiçeği Bakımı

Starliçe çiçeği, tropikal iklimlere özgü, görsel olarak etkileyici ve bakımı nispeten kolay bir bitkidir. Batı Afrika kaynaklı olan Strelitzia reginae türü, papagan çiçeği olarak da anılır ve evlerde dekoratif amaçla sıkça tercih edilir. Dayanıklılığı ve uzun ömürlü yapısı sebebiyle iç mekanlarda 5 ila 15 yıl arasında kalabilir. Yaygın olarak 60-120 cm arasında değişen boylara ulaşıp, geniş yaprakları ve turuncu-mavi renkli çiçekleri ile dikkat çeker. Starliçe çiçeğinin sağlıklı büyüyebilmesi için birtakım çevresel şartlara uyulması gerekir. Ortalama bakım masrafları, sulama ve besin takviyesi dışında, 1 metrekare alan için yıllık 150-300 TL civarında değerlendirilir. Starliçe bakımı, temel olarak ışık, su, sıcaklık ve nem dengesi üzerine odaklanır ve budama ile toprak seçimi de performansını etkiler.

Starliçe Çiçeği Nedir?

Starliçe çiçeği, Strelitzia cinsine bağlı, genellikle tropikal ve subtropikal bölgelerde yetişen bir bitkidir. Özellikle ev içi ve ofis ortamlarında dekorasyon amaçlı kullanımı yaygındır. Botanik sınıflandırmaya göre bu bitki, ‘Strelitzia reginae’ türü ile bilinmekte olup Kuzey Güney Afrika kökenlidir. Zaman içerisinde ılıman iklimlere uyum sağlamış, dayanıklı bir yapıya sahiptir. Boyu 60 cm ile 1.5 metre arasında değişirken, çiçekleri 15-20 cm çapında, turuncu ve mavi renk kombinasyonuyla özgün bir görsellik sunar. Çiçek süresi yaklaşık 6-8 haftadır ve yılda 1-3 kez çiçek açabilir. Çiçeklenme verimliliğini etkileyen faktörler arasında ışık/su düzeni ile sıcaklık kritik önem taşır. Bitkinin yaprakları 20-50 cm uzunluğunda, kalp biçiminde ve mat yeşil renktedir. Starliçe genellikle bir toprak altı rizomu üzerinden yayılır, kök sistemi sık ve lifsi yapıya sahiptir, bu da su tutma kapasitesini arttırır.

Starliçe Çiçeği Özellikleri

Starliçe çiçeği, otsu bir bitki olup sert yaprakları ve büyük çiçekleriyle bilinir. Yaprakları genellikle mat ve yoğun bir yeşil renge sahipken, 50 cm’ye kadar uzayabilir. Çiçekleri, kuzgun kuşunu andıran yapısıyla, süs bitkileri arasında sıradışı bir yere sahiptir. Çiçek başına ortalama uzunluk 15-20 cm arasında, genişliği ise 10-15 cm’dir. Dekoratif değeri yüksek olmasının yanında ortalama yaşam süresi 10 yıl civarındadır, uygun koşullarda 15 yıla ulaşabilir. Bitkinin kök sistemi oldukça güçlüdür, bu nedenle saksı seçimi yaparken 40-50 cm derinlikte ve genişlikte kaplar tercih edilmelidir. Toprak olarak nemli, iyi drene edilen, humus açısından zengin topraklar uygundur. Genellikle hafif asidik veya nötr pH (6-7) tercih edilir. Bitkinin gelişimi ılık ve nemli ortamları sever; aniden değişen iklim koşullarına karşı hassas olabilir. Çiçek açma dönemi ilkbahar ve yaz sonudur, fakat kontrollü iç mekânlarda yıl boyunca çiçek vermesi sağlanabilir. Bitkinin yaprakları toz tutmaya meyilli olduğundan, düzenli silinmesi ve havalandırılması önem kazanır. Starliçe, hastalıklara karşı dayanıklılık gösterir ancak kök çürüklüğü ve mantar enfeksiyonlarına dikkat edilmelidir.

Işık Gereksinimi

Starliçe çiçeği, gelişimi ve çiçeklenmesi için yüksek ışık ihtiyacı olan bir bitkidir. Günlük doğrudan güneş ışığı ideal kabul edilir. Yaklaşık 6-8 saat arasında ışığın doğrudan ve kesintisiz şekilde ulaşması, bitkinin fotosentez kapasitesini artırır ve çiçek açma oranını yükseltir. Yetersiz ışıkta gelişimi yavaşlar, yapraklar küçülür ve çiçek açma riski düşer. Pencere önü veya balkonun güneş alan kısımları uygun konumlar arasındadır. Ancak öğlen saatlerinde aşırı sıcak ve direkt güneş ışığı, özellikle yaz aylarında yapraklarda yanma oluşturabilir. Bu nedenle hafif yarı gölge alanlarda sabah veya akşam güneşiyle beslenmek daha sağlıklı olur. İç mekanlarda yapay ışık kullanımı gerektiğinde, bitkiyi 12-14 saat boyunca full spektrumlu bitki lambaları ile desteklemek mümkündür. Işık alımının homojen dağılımını sağlamak için periyotlarla bitki yönü değiştirilmelidir. Az ışık sunulan ortamlarda bitkinin büyüme hızı %30-50 oranında yavaşlar. Bu durum, hem çiçek üretimindeki azalmayı hem de yaprak sararmasını beraberinde getirebilir. Starliçe ışığa duyarlı bir tür olduğundan kışın gün ışığı süresi kısaldığında, güneş alan noktalara taşınması veya ilave ışıklandırma gereklidir.

Su İhtiyacı

Starliçe çiçeğinin su ihtiyacı, ortam sıcaklığına ve bitkinin büyüme dönemine göre değişkenlik gösterir. Yaz aylarında toprağın üst 2-3 cm’si kuruduğunda, sulama yapılması tavsiye edilir. Ortalama olarak haftada 2-3 kez sulama gereklidir. Yaprakların sağlıklı kalması ve köklerin nemli kalması için, saksı drenajının iyi olması gerekir. Köklerin su içerisinde kalması kök çürüklüğüne yol açabilir; bu yüzden bitkinin suyunu tutabilecek, nem oranı %60-70 civarında dengeli tutulmalıdır. Kış aylarında ise bitkinin su ihtiyacı azalır, sulama sıklığı haftada 1’e düşer. Suyun oda sıcaklığında ve mümkünse kireçsiz olması tercih edilir. Klor ve fazla mineral içeren sulardan kaçınılmalıdır. Sulama sonrası yaprak yüzeyindeki su damlacıklarının uzaklaştırılması yaprak hastalıklarının önüne geçer. Sulama sırasında toprağın derinliklerine kadar suyun ulaşmasına dikkat edilmelidir, böylece kökler derinlemesine beslenir. Bitkinin yaprakları arasında nemlendirme spreyi kullanımı, yaprak kurumasını önler fakat aşırı nem mantar oluşumuna sebep olabilir. Toplam su tüketimi örnek olarak 5-10 litredir; bu, saksının büyüklüğüne göre değişir. Kontrollü ve dengeli sulama, bitkinin ömrünü ve çiçek verimini artıran en önemli faktörlerden biridir.

Sıcaklık ve Nem

Starliçe çiçeği, tropikal kökenli olduğu için sıcaklık ve nem koşullarına oldukça duyarlıdır. Optimum sıcaklık aralığı 18-25 °C arasında değişir. 15 °C’nin altındaki sıcaklıklarda bitkinin büyümesi yavaşlar ve morarma gibi olumsuz etkiler görülür. Kış aylarında minimum 10 °C’nin altına düşmemesi önemlidir. Yüksek sıcaklıklarda, 30 °C üzeri süreklilik gösterirse, yapraklar kuruyabilir ve yaprak uçlarında kahverengileşme oluşabilir. Nem seviyesi ise %60-80 oranında tutulmalıdır. Kuru ortamlar yaprakların sararmasına ve kırılganlaşmasına sebep olur. İç mekanlarda nem oranını dengede tutmak için ultrasonik nemlendiriciler kullanılabilir veya bitki çevresine su dolu tepsi yerleştirilebilir. Nem oranının düşük olduğu yerlerde gün aşırı yaprakların su püskürtülerek nemlendirilmesi de fayda sağlar. Starliçe, hava akımlarına karşı hassastır, bu yüzden direkt rüzgar alan yerlerden kaçınılmalıdır. Ani sıcaklık değişimleri, özellikle klima ve ısıtıcı cihazlarının doğrudan etkisi bitkinin sağlığını olumsuz etkiler. Sıcaklık ve nem dengesi ne kadar stabil tutulursa, çiçeklenme periyodu o ölçüde uzun ve sağlıklı olur.

Toprak İhtiyacı

Starliçe çiçeği, bilimsel adıyla Strelitzia reginae, besin açısından zengin, iyi drene olan toprakları tercih eder. Toprağın geçirgenliği, köklerin çürümesini engellemek için kritik önemdedir. Genellikle bahçıvanlar, standart saksı toprağına perlit veya humus ekleyerek ideal karışımı oluşturur. Toprak pH seviyesi 5.5 ile 7.5 arasında olmalıdır. Asidik koşullardan ziyade hafif nötr topraklar daha uygun ortam sağlar. Bitkinin kök sistemi derin ve sert yapıda olduğundan, saksıların en az 40 cm derinlikte olması kök gelişimi için idealdir.

Bahçe ortamında yetiştirilen Starliçe, kumlu-tınlı toprakları da tolere eder ancak su birikimini önlemek adına hafif eğimli alanlar tercih edilmelidir. Toprağın organik madde oranı %3-5 aralığında tutulduğunda bitki besin alımında daha etkin olur. Sıklıkla yapılan bir hata, fazla kil içeren ağır topraklarda yetiştirmektir; bu tür topraklar köklerin oksijensiz kalmasına ve hastalıkların artmasına sebep olabilir. Dolayısıyla, saksı hazırlarken altta mutlaka drenaj delikleri açılmalı, toprak mutlaka havalandırılmalıdır.

Dış mekanda Starliçe yetiştiriciliğinde, toprak sıcaklığının 15°C altına düşmemesine dikkat etmek gerekir. Toprak sıcaklığı 20-30°C arasında ise bitkinin gelişim faaliyetleri optimal düzeydedir. Kış aylarında toprak nemi %50’nin altında değişmemeli, aşırı sulama yapılarak toprağın ıslak kalması engellenmelidir. Toprak analizlerine göre, gerekirse kireç veya özel pH düzenleyici maddeler kullanılarak toprak yapısı ideal seviyeye çekilebilir. Bu doğrultuda, yıllık kontrol ve gerekse toprak değişimi yapılması Starliçe sağlığı için faydalıdır.

Gübre Desteği

Starliçe bitkisi, dengeli gübreleme ile canlı ve sağlıklı gelişim gösterir. Genel olarak NPK formülasyonu 10-10-10 veya 20-20-20 içeren kompleks gübreler tercih edilir. Çiçeklenmeyi artırmak için fosfor ve potasyum oranı yüksek (örneğin 10-30-20) gübreler, özellikle büyüme döneminde kullanılır. Gübreleme, ilkbahar ve yaz aylarında iki haftada bir uygulanabilir. Kışın bitkinin büyüme hızı yavaşladığından gübrelemeye ara verilmelidir.

Sıvı gübreler, hızlı emilim açısından daha avantajlıdır ve 1000 litre suya 2-3 gram oranında seyreltilerek kullanılmalıdır. Toprak gübrelemesi (granül formda) ise, 1 metrekareye 20-30 gram olacak şekilde uygulanabilir. Organik takviyeler olarak, yıl boyunca ayda bir defa yavaş çözünürlükteki kompost veya solucan gübresi önerilir. Organik gübreler toprak mikrobiyalini destekleyerek kök sisteminin sağlıklı kalmasını sağlar.

Bitki besin elementi eksikliklerine bağlı sararma, yaprak dökülmesi ya da çiçek sayısında azalma gibi gözlemler meydana geldiğinde, hızlı müdahale için foliar (yaprak üstü) gübreleme yapılabilir. Çinko, demir, magnezyum gibi mikro elementler içeren yaprak gübreleri ideal dozajda kullanıldığında bitkinin fotosentez verimini artırır. Bu alanda yapılacak profesyonel toprak ve yaprak analizleri, doğru gübre tipinin ve dozunun belirlenmesini sağlar.

Starliçe Çiçeği Nasıl Çoğaltılır?

Starliçe çoğaltma yöntemleri arasında en yaygın uygulama tohumla ve yan sürgünlerle üretimdir. Tohum yöntemi doğrudan çiçekten elde edilen tohumların ekilmesiyle başlar. Tohumlar genellikle yaz aylarında ekilir ve çimlenme süresi 1 ila 3 ay arasında değişir. Tohumlar sert bir kabuğa sahip olduğu için, çimlenme hızını artırmak amacıyla tohum kabuğu hafifçe zımparalanabilir ya da 24 saat ılık suda bekletilebilir. Toprak gereksinimi nemli, gevşek ve geçirgen yapıda olmalıdır.

Yan sürgünlerle çoğaltma ise daha hızlı ve kolaydır. Ana bitkiden çıkan yan sürgünler, uygun büyüklüğe ulaştığında dikkatlice ana kökten ayrılır. Bu işlem sırasında köklerin zarar görmemesi önemlidir. Ayırma işlemi sonrası sürgünler, kök çimlenmesini desteklemek için köklenme hormonu kullanılarak saksıya dikilir. Sürgünlerin köklenme süreci 4-6 hafta sürer ve bu süre boyunca toprak nemli tutulmalı, doğrudan güneş ışığından koruma sağlanmalıdır.

Deneyimli yetiştiriciler, çoğaltmada bitkinin kök yapısına zarar vermemek için, sürgünleri 20-25 cm uzunluğunda seçerler. Köklenme tamamlandıktan sonra ise yeni fideler için 20-30 cm çapında saksılar tercih edilir. İdeal toprak karışımı, önceki başlıkta belirtilen toprak yapısıyla uyumlu olmalıdır. Tohumdan yetiştirme yöntemi, fidelerin tam olgunluğa erişmesi için 3-5 yıl gerektirir; sürgün ile çoğaltma ise 1-2 yıl içerisinde çiçek açabilir seviyeye ulaşır.

Budama

Starliçe bitkisi, estetik görünümünün yanı sıra sağlıklı gelişimi için düzenli budama gerektirir. Budama zamanlaması, genellikle çiçeklenme sonrası ya da erken ilkbaharda bitkinin aktif büyüme döneminin başında yapılır. Kuru, sararmış veya hastalıklı yapraklar kesilerek bitkinin enerji tasarrufu sağlaması desteklenir. Budama sırasında, kök boğazına zarar vermemeye özen gösterilmelidir.

Budama işlemi için sterilize edilmiş, keskin makas ya da budama makası kullanılmalıdır. Yaprak sapları tabandan 5-10 cm mesafeden kesilir. Yumuşak dokuya sahip olan yapraklar hızlıca iyileşirken, budama alanlarında mantar ya da bakteri enfeksiyonlarının önüne geçmek amacıyla yara örtücü ürünler tercih edilebilir. Aşırı budama bitkinin stres yaşamasına yol açacağından, yılda %20-30 oranında yaprak kaybı hedeflenmelidir.

Bitkinin şekil almasını sağlamak için, yeni sürgünlerin yönü kontrol edilir. Dallanmayı artırmak isteyen yetiştiriciler, uç alma budaması da yapabilir. Bu uygulamada, sürgünlerin uç kısımları 3-5 cm kesilir. Böylece bitkinin yan dallanma kapasitesi aktive edilir ve daha dolgun bir görünüm elde edilir. Budama sonrası sulama dengeli yapılmalı, güneş ışığı alan yerlerde tutulmalıdır. Uygun budama işlemi, bitkinin ömrünü yüzde 15-25 oranında uzatabilir.

Yaygın Sorunlar

Starliçe çiçeği yetiştiriciliğinde en sık karşılaşılan sorunlar arasında kök çürüklüğünden yaprak sararmasına kadar çeşitli hastalık ve bakım yanlışları yer alır. Kök çürüklüğü genellikle aşırı sulamaya bağlı olarak kökün oksijensiz kalması nedeniyle gelişir. Bu durumda toprak drenajı kontrol edilmeli ve sulama sıklığı azaltılmalıdır. Kök çürümesi ilerlemiş bitkilerde yapraklar solgunlaşır ve siyah lekeler görülebilir.

Yapraklarda sararma, genellikle gübre eksikliği veya aşırı sulamadan kaynaklanır. Azot, demir veya magnezyum eksikliği yaprak renginin solmasına neden olabilir. Bu tür eksikliklerin tespiti için yaprak analizi yapılması, gerekli gübrelerin uygun dozda uygulanmasına olanak tanır. Zararlılar açısından en yaygın problem kırmızı örümcek akarıdır. Bu zararlı, yaprak altını sarartıp, zamanla yaprak dökülmesine yol açar. Bölgesel insektisit uygulamaları bu tip sorunlarda başarılı sonuç verir.

Hastalıklar arasında yaprak lekesi ve kök mantarları görülür. Yaprak lekesi, nemli ve gölgeli ortam koşullarında fungal etkenlerden kaynaklanır. Aynı alanlarda uzun süre nemli kalan yapraklar mantar enfeksiyonuna zemin hazırlar. Koruyucu önlem olarak hava sirkülasyonu yüksek alanlar tercih edilmeli, hastalıklı yapraklar anında ayrılmalıdır. Çözüm olarak sistemik fungisitler kullanılabilir. Yine, besin dengesini korumak ve bitki sağlığını iyileştirmek amacıyla düzenli aralıklarla bakım yapılmalıdır.

Starliçe Çiçeği Bakımı Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Cennet Kuşu Çiçeği Ne Kadar Su İster?

Cennet kuşu çiçeği (starliçe), su ihtiyacı dengeli bir şekilde yönetilmelidir. Toprak nemli kalmalı, ancak fazla sulamadan kaçınılmalıdır.

Net Yanıt: Haftada 1-2 kez, toprağın üst yüzeyi kuruduğunda sulama yapmak idealdir. Yaz aylarında sulamalar artırılabilir, kışın ise azaltılmalıdır.

Karar Noktaları:

• Sulukta drenajın iyi olduğundan emin olun.
• Kullanılan suda sıcaklık çok soğuk olmamalıdır.
• Kış aylarında sulama sıklığı genel olarak azalmalıdır.
• Düğün veya kına organizasyonlarındaki dekorasyon için ön planlanan bitkide, çiçeğin canlılığını koruması adına düzenli kontrol önerilir.

Starliçe Çiçeği Hangi Işıkta Gelişir?

Starliçe çiçeği ışık ihtiyacı bakımından seçicidir ve yaşam alanının uygun ışık koşullarında olması gelişimini etkiler.

Net Yanıt: Parlak, doğrudan olmayan güneş ışığı ideal olup, günde en az 4-6 saat arası yarı gölge veya tam güneş alan yerlerde sağlıklı gelişir.

Değer Önerisi: Düğün ve kına mekânlarında yıl boyunca canlı kalması için, çiçeğin konulduğu noktada doğrudan ve çok yoğun güneşten kaçınmak, ancak yeterince aydınlık bir yer tercih etmek gerekir.

Cennet Kuşu Çiçeği Ne Zaman Sulanmalı?

Doğru sulama zamanı starliçe çiçeğinin uzun ömürlü ve sağlıklı kalmasını sağlar, özellikle organizasyonlarda görsel açıdan önemlidir.

Net Yanıt: Toprağın üst yüzeyi kuruduğu zaman sulama yapılmalıdır. Genellikle günün erken saatlerinde veya akşam serinliğinde sulama tercih edilir.

Pratik Tavsiyeler:

• Sabah erken saatlerde sulama, buharlaşmayı azaltır.
• Akşam serinliğinde sulama bitkinin dinlenmesini destekler.
• Düğün ve kına gecesi süresince, bitkinin üzerindeki su birikintilerinden kaçının.

Starliçe Çiçeği Neden Soluyor?

Starliçe çiçeğinin solması çeşitli bakım hatalarından ya da çevresel olumsuzluklardan kaynaklanabilir.

Net Yanıt: Yetersiz sulama, aşırı güneş ışığı, düşük nem, kötü toprak kalitesi veya zararlı böcekler solmaya neden olur.

Çözüm İçin İpuçları:

• Düzenli ve dengeli sulama yapın.
• Güneş ışığını kontrollü verin, aşırı direkt ışıktan koruyun.
• Toprak kalitesini artırmak için organik gübre kullanın.
• Zararlı kontrolü için doğal metodlar veya profesyonel yardım alın.
• Kına ya da düğün mekanlarında çiçeklerin sağlığı için önceden kontrol ve düzenleme faydalıdır.

Kış Aylarında Starliçe Çiçeği Nasıl Korunur?

Starliçe çiçeği tropik kökenli olduğu için soğuk havalarda özel korunma gerektirir.

Net Yanıt: Kış aylarında 15°C altındaki sıcaklıklardan korunmalı, soğuk rüzgar ve don olaylarından uzak, iç mekan veya sera ortamı tercih edilmelidir.

Koruma Önerileri:

• Bitkiyi iç mekâna alın ya da rüzgar almayan korunaklı bir yere taşıyın.
• Toprağı çok ıslak bırakmamaya özen gösterin, sulama sıklığını azaltın.
• Kışlık organizasyonlarda dış mekânda kullanılması planlanıyorsa, alternatif çözümler düşünülmelidir.

Cennet Kuşu Çiçeği Çiçek Açması İçin Ne Yapmalı?

Canlı ve gösterişli çiçek açması starliçe çiçeğinin bakımıyla doğrudan ilişkilidir.

Net Yanıt: Yeterli ışık, düzenli sulama, dengeli beslenme ve uygun sıcaklık sağlandığında sağlıklı gelişim ve çiçeklenme gerçekleşir.

Destekleyici Faktörler:

• Yaz aylarında bol güneş alan ortam.
• Azot, fosfor ve potasyum içeren dengeli gübreleme.
• Toprağın iyi drene olduğundan emin olun.
• Düğün ve nişan süslemelerinde kullanılacak canlı starliçe için çiçeklenme dönemine göre planlama yapın.

Starliçe Çiçeği Ne Kadar Büyür?

Bitkinin sağlıklı büyümesi mekân dekorasyonunda hem alan hem görünüm açısından önemlidir.

Net Yanıt: Ortalama olarak starliçe çiçeği 1 ila 2 metre boyuna ulaşabilir; iç mekânlarda ise genellikle 1 metre civarında kalır.

Değerlendirme:

• Özel düğün organizasyonlarında kullanımı için boyutuna dikkat edilmeli.
• Büyük alanlar için boyu uygun, küçük alanlarda budama ile kontrol sağlanabilir.
• Büyüme ortamı, ışık ve bakım bu uzunluğu etkiler.

Starliçe Çiçeği Nasıl Budanır?

Budama, starliçe çiçeğinin şeklini koruması ve sağlıklı büyümesi için gereklidir.

Net Yanıt: Çiçeklenme sonrası solan dallar ve yapraklar dipten itibaren temizlenmeli, şekillendirme hafif budamalarla yapılmalıdır.

Budama İpuçları:

• Kış ya da erken ilkbahar, ideal budama zamanıdır.
• Semi-kuru dallar, yapraklar koparılmalı.
• Keskin ve temiz budama aletleri kullanılmalıdır.
• Bu işlem kına ve düğün gibi etkinlik öncesi dekoratif görünümü artırır.

Cennet Kuşu Çiçeği Nerelerde Yetişir?

Cennet kuşu çiçeği tropikal ve subtropikal iklimlerde doğal olarak yetişir, uygun ortam şartları sağlandığında Türkiye’de de yetiştirilebilir.

Net Yanıt: Sıcak, nemli, iyi drene olan topraklarda ve tam güneş veya yarı gölge alanlarda yetişir. Türkiye’de özellikle Akdeniz ve Ege bölgelerinin ılıman ikliminde bakımı uygundur.

Kullanım Alanları:

• Düğün ve nişan organizasyonlarının dış mekân süslemelerinde popülerdir.
• İç mekânlarda güneş alan odalarda dekoratif bitki olarak tercih edilir.
• Bölgesel iklime göre bakım koşulları farklılık gösterebilir, uygun iklim ve bakım araştırılmalıdır.

Starliçe Çiçeği Zararlılarla Nasıl Korunur?

Zararlılar starliçe çiçeğinin sağlığını olumsuz etkileyebilir ve özel bakım süreci gerektirir.

Net Yanıt: Yaprak bitleri, örümcek akarları ve mantar hastalıkları yaygın zararlılardandır. Doğal ilaçlama ve düzenli kontrol ile korunabilir.

Korunma Yöntemleri:

• Bitkide düzenli görsel kontrol yapın.
• Bitki yüzeyini sabunlu su veya doğal böcek ilaçları ile temizleyin.
• Çiçek ve yaprakların üstü kuru ve temiz tutulmalı.
• Kına, düğün gibi etkinliklerde çiçeklerin zararlı kontrolü önceden yapılmalı, görsel bütünlük korunmalıdır.